An Toàn Điện Nhờ Aptomat Hay CB Chống Giật

Hiện tượng bị điện Giật ai cũng biết, nhưng làm sao hạn chế khỏi những sự cố nguy hiểm này. Rất đơn giản chỉ cần Bạn lắp đặt thêm vào hệ thống điện ở nhà một Aptomat hay CB là có thể tránh được các tai nạn Điện.

Khái niệm về aptomat và CB chống giật

Aptomat ( Ap-to-mat ) là cách gọi xuất phát từ tiếng Nga.

CB được viết tắt từ tiếng anh Circuit Bkeaker và CB chống giật viết đầy đủ theo tiếng anh là ELCB (Earth leakage circuit breaker)

Tên gọi khác : Cầu dao chống giật, cầu dao chống dòng rò, át to mát chống dòng rò.

Chức Năng của Aptomat hay ELCB :

Tự động ngắt Nguồn Điện ( AC ) khỏi thiết bị (Bóng đèn trang trí, máy nghe nhạc, tivi, đầu đĩa, hệ thống đèn điện thờ, bếp từ, nồi nấu lẩu, tủ lạnh, điều hòa nhiệt độ, máy giặt, lò nướng, lò vi sóng … ) khi có dòng điện rò vượt quá giới hạn cho phép được ấn định trên Aptomat hay ELCB ở các trường hợp sau :

Xuất hiện dòng điện rò ở bất cứ điểm nào trên đường truyền điện đi xuống đất

Xuất hiện dòng điện rò nơi người bị điện giật (dòng điện đi qua người xuống đất )

Đi vào thực tế trong cuộc sống thực :

Aptomat hay ELCB đều có thể giúp Bạn chống lại những tai nạn Điện trong Vô Tình hay Sơ Xuất nơi quá trình sử dụng, đối với mọi người ở gia đình hay xí nghiệp một cách trực tiếp hay gián tiếp :

Trực tiếp : Đang chủ động sử dụng Điện nhưng sơ xuất bị điện giật.

Gián Tiếp : Nhà Bạn không gắn Aptomat hay ELCB, khi có dòng điện Rò ( mái Tôn, dây dẫn của thiết bị điện hở, tường bị ẩm ướt khiến phát sinh rò điện ra ngoài … ) dẫn xuống nhưng không biết, khi Vô Tình chạm vào những nơi đó sẽ xảy ra tai nạn điện một cách gián tiếp.

Như vậy, đáng ra nếu Gia Đình hay Xí Nghiệp của Bạn được gắn thiết bị Điện Chống Dòng Rò thì đã ngăn chặn hoàn toàn hiện tượng bị Điện giật. Tuy nhiên, nếu không gắn rất có thể xảy ra các tai nạn điện.

Như vậy, dòng rò là gì ?

Dòng rò hay đầy đủ là Dòng điện rò : Chính là chỉ số dòng điện chênh lệch giữa dòng điện đi và dòng điện về. Dựa vào chỉ số dòng điện chênh lệch này để Aptomat chống giật ngắt Nguồn Điện khỏi các thiết bị điện ( tải ) hay ngắt lưới điện ra khỏi hệ thống điện nhà của chúng ta.

Trên thị trường hiện nay có 2 chỉ số thường dùng ở aptomat đó là 15mA và 30mA.

Nguyên lý hoạt động của Aptomat 1 pha : Aptomat 1 pha thường dùng cho lưới điện dân dụng của chúng ta gồm [ 1 dây nóng ( dây pha ) và ( 1 dây trung tính ) ]. Aptomat thực hiện phép so sánh dòng điện chạy trên 2 ( dây pha và dây trung tính ), nếu vượt quá ngưỡng ấn định là 15mA hay 30mA ( tùy loại aptomat ) thì aptomat sẽ thực hiện việc ngắt Nguồn Điện AC ra khỏi Tải ( thiết bị điện ) hay ngắt lưới điện ra khỏi hệ thống điện nhà của chúng ta ngay.

Thế nào là dòng đi và dòng điện về trên 2 ( dây Pha và dây Trung Tính ) :

Thông thường lưới điện dân dụng được điện lực kéo đến nhà Người Dân là 2 dây :

+ Dây Nóng : hay còn được gọi là dây Pha ( ký hiệu là P hoặc L ) = dây luôn có điện

Biểu đồ biến đổi điện thế theo thời gian

Theo biểu đồ trên cho thấy điện áp ( V ) liên tục thay đổi theo thời gian giảm từ ( + V ) đến ( – V ) theo thời gian T.

+ Dây Nguội : hay còn được gọi là dây Trung Tính = dây không có Điện, ký hiệu là ( N ), đã được nối Đất ( tiếp địa ) tại nhà máy phát điện trước khi kéo tới nhà người sử dụng.

Nguyên tắc hoạt động AC và Tải :

Bây giờ khi dây Nóng và dây Nguội cùng nối với Tải ( Tải ví dụ như Bóng Đèn thì bóng Đèn sẽ sáng )

Bây giờ tại bán kỳ (+V ) dòng điện từ dây Nóng sẽ dịch chuyển qua dây tóc bóng đèn và đi về dây nguội ( dây trung tính ) để tiếp đất.

Như vậy, dòng điện đi và dòng điện về chính là khái niệm chỉ cho sự duy trì 2 bán chu kỳ ( + V ) và ( – V ) giúp cho tải ( thiết bị điện ) hoạt động.

Ví dụ :

Aptomat 1 pha có chỉ số ấn định chống dòng điện rò là 15mA, khi có dòng điện đi từ dây Pha trong nữa bán kỳ ( + V ) là 5015A có dòng điện đi về ở dây Trung Tính là 5A. Điều này đã xảy ra sai biệt là 0,015A = 15mA lúc này Aptomat so sánh với thông số định mức và ngắt Nguồn Điện AC ngay lập tức.

Nguyên Lý hoạt động của Aptomat 1 pha :

Cho 2 dây Trung Tính và dây Pha đi qua 1 biến dòng có lõi sắt hình xuyến tên tiếng anh Là ZTC ( Zero cureent transformer), đây là 1 cái biến thế lõi xuyến thông thường với cuộn sơ cấp 1 vòng dây ( chính là 2 dây Trung Tính và Pha đi qua tâm biến thế)

Dòng điện đi ra ở dây Pha về ở dây Trung Tính ở chu kỳ ( +V ) và ra trung tính về dây Pha ở chu kỳ ( -V ) cho chiều dòng ngược nhau, tạo nên từ trường biến thiên trong lõi sắt của biến dòng là ngược chiều nhau, nếu 2 dòng điện này bằng nhau, 2 từ trường biến thiên sẽ triệt tiêu nhau làm điện áp ra của cuộn thứ cấp biến dòng = 0.

Nếu điện áp qua 2 dây bị rò, sinh ra dòng điện trên 2 dây khác nhau, hai từ trường biến thiên sinh ra trong lõi sắt khác nhau làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trên cuộn thứ cấp của biến dòng, dòng điện này được đưa vào ic để so sánh với chỉ số chống dòng rò ấn định trên aptomat có lớn hơn chỉ số an toàn khồng.

Nếu lớn hơn 15 mA hay 30 mA ( tùy loại ) thì ic sẽ cấp điện cho triac cấp điện cho cuộn hút của Aptomat để ngắt nguồn điện khỏi tải hay ngắt lưới điện khỏi hệ thống điện nhà chúng ta, đồng thời ngắt điện nuôi mạch điều khiển của Aptomat. Khi Aptomat bị tác động thì điện áp cấp cho mạch điều khiển phải ngắt ngay nếu không sẽ cháy cuộn dây và mạch điều khiển.

Aptomat 3 Pha :

Đối với Aptomat 3 Pha cũng hoạt động tương tự : Aptomat tiến hành so sánh chỉ số dòng điện chạy trên 3 dây Pha, nếu phát hiện dòng điện chênh lệch là 15mA hay 30mA thì Aptomat sẽ ngắt Nguồn điện AC ra khỏi tải hay ngắt lưới điện ra khỏi hệ thống điện nhà của chúng ta ngay lập tức.

Nguyên lý hoạt động ở Aptomat 3 pha :

Tương tư, chúng ta cho 3 dây pha đi qua 3 biến dòng từ cuộn sơ cấp đến cuộn thứ cấp :

Hiện nay, các sản phẩm aptomat chống giật 3 pha có các mức điện áp làm việc từ 110V – 220v ~ 380V – 50Hz.

Với từng loại : Loại Aptomat hoạt động ở 220 Vol có thể hoạt động tốt ở mức điện thế 110 Vol. Ngược lại thì không.

Thời gian phản hồi của Aptomat tính từ thời gian xuất hiện dòng rò vượt ngưỡng định mức thường là 0,003 giây. Đây là thời gian Aptomat chống giật ngắt Nguồn Điện khỏi Tải. Thường thì giá trị này càng nhỏ thì sản phẩm này trở nên đáng tin cậy.

Chức năng Phụ của Aptomat :

Hiện nay các Aptomat chống giật còn kèm theo chức năng chống ngắn mạch. Nếu sử dụng loại này thì không cần gắn thêm Aptomat thường khác. Tuy nhiên, trên thị trường loại này ít, đa số là Aptomat chống giật không có chức năng chống quá dòng.

Ứng dụng :

Tùy theo nhu cầu của mỗi gia đình hay xí nghiệp mà có những mô hình lắp đặt Aptomat khác nhau sao cho phù hợp hơn.

Do Aptomat không kèm theo chức năng chống ngắn mạch. Do đó, có thể gắn thêm một Aptomat bình thường kèm theo 2 chức năng ( chống quá tải + chống ngắn mạch ) nối tiếp sau cầu dao tổng của nhà chúng ta.

Tuy nhiên, do nhu cầu cần thiết có thể thiết kế Gắn Aptomat theo từng tầng của ngôi nhà, theo khu của văn phòng hay xí nghiệp, hoặc gắn ngay trước từng thiết bị điện có nhu cầu tiêu thụ điện năng cao ( như bình nước nóng lạnh … ) hay những nơi có tỉ lệ gây ra dòng rò cao, những nơi cần độ an toàn cao. Có như thế chúng ta có thể tránh được các tai nạn về điện, bảo vệ thiết bị điện tử trong nhà trước sấm chớp bất thường vào mùa mưa.

Lưu ý khi lắp đặt Aptomat :

Không nên gắn Aptomat chống giật nơi ẩm ướt, cần phải làm đúng theo yêu cầu kiểm tra khuyến cáo của nhà sản xuất ngay trên mặt của thiết bị ( kiểm tra ít nhất mỗi tháng 1 lần )

Phía trên là 2 cực cho điện áp vào, phía dưới là điện áp ra tải, nếu chúng ta đấu ngược lại sẽ khiến cho thiết bị hư khi có dòng rò xuất hiện.

Giá thành của Aptomat hiện nay có rất nhiều giá trải dài từ 300k trờ lên đến mấy triệu

Các nhà sản xuất hiện nay : Panasonic, Sino, Lioa, Schneider …

Trong trường hợp nhà chúng ta có đèn Trụ trước cổng sử dụng điện nhà để thắp sáng :

Vào mùa mưa thường hay ẩm ướt, rất có thể Aptomat tổng bên dưới cầu dao ( nếu có lắp đặt Aptomat ) sẽ ngắt Lưới Điện ra khỏi hệ thống điện nhà của Chúng Ta do phát sinh dòng điện rò, một trong số các nguyên nhân là do hệ thống mối nối điện chưa thật kỹ, trong trường hợp này nếu hệ thống đèn trụ có công tắc điện riêng, chúng ta đóng công tắc điện của đèn trụ xuống và tiến hành mở Aptomat tổng lên thì hệ thống điện nhà sẽ không bị tự động ngắt điện nữa, đồng thời tiến hành khắc phục vấn đề gây rò điện.