Trong bối cảnh công nghệ phát triển không ngừng và nhu cầu bảo mật ngày càng cao, các hệ thống kiểm soát ra vào đã trở thành thành phần không thể thiếu trong cơ sở hạ tầng an ninh của mọi tổ chức, doanh nghiệp. Từ các tòa nhà văn phòng, khu công nghiệp cho đến bãi đỗ xe và khu vực có yêu cầu bảo mật đặc biệt, việc quản lý người ra vào một cách hiệu quả luôn là thách thức lớn đối với các nhà quản lý an ninh.
Trong số các giải pháp bảo mật hiện có, anti-passback (còn được biết đến với tên gọi “chống quay vòng thẻ”) nổi lên như một tính năng đột phá, giải quyết triệt để các lỗ hổng bảo mật truyền thống. Tính năng này không chỉ ngăn chặn việc sử dụng thẻ truy cập trái phép mà còn cung cấp khả năng giám sát và quản lý người ra vào một cách chính xác chưa từng có.
Bài viết này sẽ phân tích sâu về tính năng anti-passback, từ khái niệm cơ bản, nguyên lý hoạt động, cho đến ứng dụng thực tế và xu hướng phát triển tương lai. Qua đó, giúp các nhà quản lý an ninh và doanh nghiệp hiểu rõ hơn về giải pháp bảo mật quan trọng này và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.
Anti-Passback là gì?
Định nghĩa chính xác
Anti-passback (viết tắt là APB) là một biện pháp bảo mật được tích hợp trong các hệ thống kiểm soát ra vào, nhằm ngăn chặn việc sử dụng thẻ truy cập hoặc thông tin xác thực một cách không đúng quy trình. Cụ thể, tính năng này ngăn chặn tình trạng một người dùng thẻ truy cập vào một khu vực rồi đưa thẻ cho người khác sử dụng ngay sau đó mà không cần quẹt thẻ ra.

Theo định nghĩa từ các chuyên gia an ninh tại GetKisi: “Anti-passback là một giao thức bảo mật ngăn chặn thông tin xác thực của người dùng thẻ được sử dụng để truy cập không phù hợp. Area APB hoạt động bằng cách ghi nhận những người dùng đã quẹt thẻ vào và ra khỏi một khu vực xác định.”
Các tên gọi khác
Tại thị trường Việt Nam, anti-passback còn được biết đến với tên gọi “chức năng chống quay vòng thẻ” – một cách gọi rất trực quan mô tả bản chất của tính năng này. Tên gọi này nhấn mạnh vào việc ngăn chặn vòng lặp sử dụng thẻ mà không tuân thủ quy trình vào-ra chuẩn.
Lịch sử phát triển
Tính năng anti-passback xuất hiện cùng với sự phát triển của các hệ thống kiểm soát ra vào điện tử. Ban đầu, các hệ thống chỉ đơn thuần kiểm tra tính hợp lệ của thẻ mà không quan tâm đến quy trình sử dụng. Điều này tạo ra lỗ hổng bảo mật lớn khi nhiều người có thể chia sẻ một thẻ để truy cập.
Vào những năm 1990, với sự phát triển của công nghệ vi xử lý và hệ thống cơ sở dữ liệu, các nhà sản xuất bắt đầu tích hợp tính năng anti-passback vào thiết bị của mình. Đến nay, tính năng này đã trở thành tiêu chuẩn trong hầu hết các hệ thống kiểm soát ra vào hiện đại.
Tầm quan trọng trong hệ thống kiểm soát ra vào hiện đại
Trong thế giới an ninh hiện đại, anti-passback đóng vai trò như một lớp bảo vệ quan trọng, ngăn chặn các phương thức tấn công phổ biến như:
- Chia sẻ thẻ: Nhân viên cho đồng nghiệp mượn thẻ để truy cập khu vực hạn chế
- Đánh cắp thẻ: Kẻ xấu lấy cắp thẻ và sử dụng để xâm nhập trái phép
- Tailgating: Người không có thẻ đi theo sau người có thẻ hợp lệ để vào khu vực
Theo thống kê từ các công ty an ninh, việc triển khai anti-passback có thể giảm đến 80% các sự cố an ninh liên quan đến truy cập trái phép, đồng thời tăng cường đáng kể khả năng giám sát và quản lý người ra vào.
Cách hoạt động của Anti-Passback
Nguyên lý cơ bản
Nguyên lý hoạt động của anti-passback dựa trên một quy tắc đơn giản nhưng hiệu quả: “Vào trước, ra sau”. Hệ thống sẽ theo dõi trạng thái của mỗi thẻ truy cập và chỉ cho phép sử dụng thẻ theo đúng trình tự hợp lý.
Cụ thể, khi một thẻ được sử dụng tại đầu đọc “vào”, hệ thống sẽ ghi nhận rằng người dùng này đã ở bên trong khu vực được bảo vệ. Thẻ sẽ không thể được sử dụng lại tại bất kỳ đầu đọc “vào” nào khác cho đến khi nó được sử dụng tại một đầu đọc “ra” tương ứng.
Quy trình hoạt động chi tiết anti-passback

Hãy cùng xem xét quy trình hoạt động của anti-passback qua một ví dụ thực tế:
- Bước 1: Quẹt thẻ vào
- Nhân viên A quẹt thẻ tại đầu đọc “vào” của tòa nhà
- Hệ thống ghi nhận: Thẻ ABC đã vào tòa nhà lúc 8:00
- Trạng thái thẻ: Đã vào, chưa ra
- Bước 2: Thử sử dụng lại thẻ
- Nếu nhân viên A (hoặc ai khác) cố gắng sử dụng lại thẻ ABC tại đầu đọc “vào” khác
- Hệ thống kiểm tra: Thẻ ABC đang ở trạng thái “đã vào, chưa ra”
- Kết quả: Từ chối truy cập, ghi nhận sự cố
- Bước 3: Quẹt thẻ ra
- Nhân viên A quẹt thẻ ABC tại đầu đọc “ra” khi rời tòa nhà
- Hệ thống ghi nhận: Thẻ ABC đã ra khỏi tòa nhà lúc 17:00
- Trạng thái thẻ: Đã ra, sẵn sàng cho lần vào tiếp theo
- Bước 4: Sử dụng lại thẻ
- Thẻ ABC giờ có thể được sử dụng bình thường cho lần truy cập tiếp theo
Các loại anti-passback
1. Hard Anti-Passback
Đây là dạng anti-passback nghiêm ngặt nhất, hoàn toàn từ chối bất kỳ nỗ lực sử dụng thẻ không đúng trình tự. Khi phát hiện vi phạm, hệ thống sẽ ngay lập tức từ chối truy cập và thường kích hoạt cảnh báo cho quản trị viên.
Đặc điểm:
- Từ chối ngay lập tức các truy cập không hợp lệ
- Ghi nhận và cảnh báo sự cố
- Phù hợp với các khu vực có yêu cầu bảo mật cao
2. Soft Anti-Passback
Soft anti-passback hoạt động “yên lặng” hơn. Thay vì từ chối ngay lập tức, hệ thống cho phép truy cập nhưng ghi lại sự vi phạm để quản trị viên có thể theo dõi và phân tích sau này.
Đặc điểm:
- Cho phép truy cập nhưng ghi nhận vi phạm
- Không gây gián đoạn hoạt động
- Phù hợp với các khu vực cần linh hoạt nhưng vẫn muốn giám sát
3. Area Anti-Passback
Area anti-passback là phiên bản nâng cao, cho phép định nghĩa các khu vực cụ thể trong tòa nhà và áp dụng quy tắc anti-passback riêng cho từng khu vực. Ví dụ: một thẻ có thể được sử dụng để vào khu vực văn phòng nhưng không thể vào khu vực server nếu chưa được cấp quyền.
Đặc điểm:
- Quản lý theo khu vực riêng lẻ
- Linh hoạt trong phân quyền
- Phù hợp với các tòa nhà lớn, đa khu vực
Ví dụ minh họa thực tế
Hãy xem xét một tình huống thực tế tại bãi đỗ xe của một tòa nhà văn phòng:
Tình huống 1: Hoạt động bình thường
- Tài xế A quẹt thẻ tại barrier “vào” → Barrier mở, xe vào bãi
- Tài xế A đậu xe, làm việc
- Cuối ngày, tài xế A quẹt thẻ tại barrier “ra” → Barrier mở, xe ra khỏi bãi
- Kết quả: Hoạt động bình thường, không có sự cố
Tình huống 2: Cố gắng chia sẻ thẻ
- Tài xế A quẹt thẻ tại barrier “vào” → Barrier mở, xe A vào bãi
- Tài xế A đưa thẻ cho tài xế B (bạn của A)
- Tài xế B quẹt thẻ tại barrier “vào” → Hệ thống từ chối, ghi nhận vi phạm
- Kết quả: Ngăn chặn thành công việc chia sẻ thẻ
Tình huống 3: Tailgating
- Nhân viên X quẹt thẻ vào tòa nhà
- Nhân viên Y đi theo sau X mà không quẹt thẻ
- Cuối ngày, nhân viên Y quẹt thẻ ra → Hệ thống từ chối vì Y chưa quẹt thẻ vào
- Kết quả: Phát hiện và ngăn chặn tailgating
So sánh Anti-Passback với các tính năng bảo mật khác
Anti-Passback vs Anti-Tailgating
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai tính năng này, mặc dù chúng giải quyết các vấn đề bảo mật tương tự nhưng có cách tiếp cận khác nhau.
Anti-Passback:
- Hoạt động dựa trên logic phần mềm
- Theo dõi trạng thái thẻ truy cập
- Ngăn chặn việc sử dụng thẻ không đúng trình tự
- Không yêu cầu thiết bị vật lý đặc biệt
Anti-Tailgating:
- Hoạt động dựa trên các rào cản vật lý
- Sử dụng turnstiles, cửa quay, cổng tự động
- Ngăn chặn nhiều người đi qua cùng một lúc
- Đòi hỏi đầu tư cơ sở hạ tầng lớn
Bảng so sánh chi tiết:
| Tiêu chí | Anti-Passback | Anti-Tailgating |
|---|---|---|
| Nguyên lý | Logic phần mềm | Rào cản vật lý |
| Chi phí | Thấp | Cao |
| Hiệu quả | Ngăn chia sẻ thẻ | Ngăn đi cùng không thẻ |
| Tính linh hoạt | Cao | Thấp |
| Khả năng tích hợp | Dễ | Khó |
Anti-Passback vs Two-Person Rule
Two-Person Rule (Quy tắc hai người) yêu cầu ít nhất hai người được cấp quyền phải có mặt đồng thời để mở khóa một khu vực nhạy cảm.
So sánh:
- Anti-Passback: Ngăn chặn sử dụng thẻ không đúng trình tự
- Two-Person Rule: Đảm bảo có ít nhất hai người được cấp quyền
- Kết hợp: Hai tính năng này có thể kết hợp để tăng cường bảo mật cho các khu vực đặc biệt nhạy cảm như phòng server, kho tiền.
Anti-Passback vs Mantrap
Mantrap là một không gian an ninh nhỏ với hai hoặc nhiều cửa được khóa liên động, chỉ cho phép một người đi qua tại một thời điểm.
So sánh:
- Anti-Passback: Kiểm soát logic, không gian tốn ít
- Mantrap: Kiểm soát vật lý, đòi hỏi không gian và chi phí lớn
- Ứng dụng: Mantrap thường được sử dụng cho các khu vực có yêu cầu bảo mật cực cao, trong khi anti-passback phù hợp với hầu hết các khu vực thông thường.
Ưu điểm của tính năng Anti-Passback
Tăng cường bảo mật
Anti-passback tạo ra một lớp bảo vệ mạnh mẽ chống lại các phương thức tấn công phổ biến:
- Ngăn chia sẻ thẻ: Giải quyết triệt để tình trạng nhân viên cho đồng nghiệp mượn thẻ để truy cập khu vực hạn chế
- Phát hiện đánh cắp thẻ: Khi thẻ bị đánh cắp, kẻ xấu không thể sử dụng nếu chủ thẻ đã quẹt vào trước đó
- Chống tailgating: Phát hiện khi người không có thẻ đi theo người có thẻ hợp lệ
Theo thống kê từ các công ty an ninh, việc triển khai anti-passback có thể giảm đến 80% các sự cố an ninh liên quan đến truy cập trái phép.
Giám sát chính xác người ra vào
Một trong những ưu điểm lớn nhất của anti-passback là khả năng cung cấp thông tin chính xác về số lượng người hiện có trong một khu vực:
- Đếm người tự động: Hệ thống tự động đếm số người đã vào và ra
- Cảnh báo khi có người còn lại: Có thể thiết lập cảnh báo khi có người còn lại trong tòa nhà sau giờ làm việc
- Theo dõi thời gian thực: Cung cấp thông tin thời gian thực về vị trí của từng người dùng
Theo Kiểm Soát An Ninh, “tính năng anti-passback giúp việc giám sát, quản lý người ra vào và nhân viên được chính xác nhất, từ đó an ninh sẽ được cải thiện đáng kể.”

Ngăn chặn sử dụng thẻ trái phép
Anti-passback tạo ra một rào cản hiệu quả chống lại việc sử dụng thẻ trái phép:
- Kiểm soát trình tự: Chỉ cho phép sử dụng thẻ theo đúng trình tự vào-ra
- Ghi nhận vi phạm: Tất cả các nỗ lực sử dụng thẻ không đúng trình tự đều được ghi nhận
- Cảnh báo tự động: Có thể thiết lập cảnh báo tự động khi phát hiện vi phạm
Cải thiện hiệu quả quản lý
Việc triển khai anti-passback mang lại nhiều lợi ích về mặt quản lý:
- Tự động hóa: Giảm thiểu sự can thiệp thủ công của nhân viên an ninh
- Báo cáo chi tiết: Cung cấp báo cáo chi tiết về hoạt động ra vào
- Quản lý từ xa: Cho phép quản lý và giám sát từ xa qua hệ thống mạng
Theo đánh giá từ các doanh nghiệp đã triển khai, anti-passback giúp giảm 30-40% thời gian quản lý an ninh thủ công.
Giảm chi phí vận hành
Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu có thể cao, nhưng anti-passback giúp giảm chi phí vận hành dài hạn:
- Giảm nhân sự: Giảm nhu cầu về nhân viên an ninh tại các điểm ra vào
- Giảm thất thoát: Giảm thất thoát tài sản do truy cập trái phép
- Tăng hiệu quả: Tăng hiệu quả sử dụng không gian và tài nguyên
Nhược điểm và hạn chế
Chi phí triển khai
Một trong những hạn chế lớn nhất của anti-passback là chi phí triển khai:
- Chi phí thiết bị: Cần đầu tư vào các đầu đọc thẻ, bộ điều khiển và phần mềm chuyên dụng
- Chi phí lắp đặt: Chi phí lắp đặt và cấu hình hệ thống
- Chi phí bảo trì: Chi phí bảo trì và nâng cấp định kỳ
Độ phức tạp trong cài đặt
Việc triển khai anti-passback đòi hỏi kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm:
- Cấu hình phức tạp: Cần cấu hình chính xác các quy tắc và ngoại lệ
- Kiểm thử kỹ lưỡng: Cần kiểm thử kỹ lưỡng trước khi đưa vào vận hành
- Đào tạo người dùng: Cần đào tạo người dùng về cách sử dụng đúng
Các tình huống đặc biệt cần xử lý
Anti-passback có thể gặp khó khăn trong một số tình huống đặc biệt:
- Khẩn cấp: Trong tình huống khẩn cấp, việc yêu cầu quẹt thẻ đúng trình tự có thể gây trở ngại
- Thẻ bị mất: Khi thẻ bị mất, cần có cơ chế xử lý nhanh để khóa thẻ
- Khách viếng thăm: Cần có quy trình đặc biệt cho khách viếng thăm tạm thời
Giải pháp khắc phục hạn chế
Để khắc phục các hạn chế trên, có thể áp dụng các giải pháp sau:
- Chế độ override: Thiết lập chế độ override cho tình huống khẩn cấp
- Quản lý tập trung: Sử dụng hệ thống quản lý tập trung để xử lý nhanh các sự cố
- Nhiều cấp độ bảo mật: Áp dụng nhiều cấp độ bảo mật khác nhau tùy theo khu vực
Ứng dụng thực tế của Anti-Passback
Trong tòa nhà văn phòng
Anti-passback đặc biệt hữu ích trong các tòa nhà văn phòng:
- Kiểm soát tầng: Ngăn chặn nhân viên sử dụng thẻ để đưa người không có quyền lên các tầng hạn chế
- Quản lý giờ làm việc: Giám sát chính xác thời gian làm việc của nhân viên
- Bảo mật khu vực riêng: Bảo vệ các khu vực riêng như phòng họp, phòng server
Trong bãi đỗ xe
Bãi đỗ xe là một trong những nơi ứng dụng anti-passback hiệu quả nhất:
- Kiểm soát xe vào/ra: Đảm bảo mỗi xe chỉ sử dụng một thẻ để vào/ra
- Ngăn chia sẻ thẻ: Ngăn chặn tình trạng chia sẻ thẻ đỗ xe
- Quản lý chỗ đỗ: Tối ưu hóa việc sử dụng chỗ đỗ xe
Trong khu công nghiệp
Các khu công nghiệp có yêu cầu bảo mật cao đặc biệt hưởng lợi từ anti-passback:
- Phân khu bảo mật: Áp dụng các quy tắc anti-passback khác nhau cho từng khu vực
- Kiểm soát lao động: Giám sát chính xác số lượng công nhân trong từng khu vực sản xuất
- An toàn lao động: Đảm bảo an toàn bằng cách kiểm soát người ra vào khu vực nguy hiểm
Trong bệnh viện
Bệnh viện là môi trường đặc biệt cần kiểm soát ra vào chặt chẽ:
- Khu vực hạn chế: Bảo vệ các khu vực như phòng mổ, kho thuốc
- Kiểm soát bệnh nhân: Giám sát bệnh nhân trong các khu vực đặc biệt
- Bảo vệ thông tin: Ngăn chặn truy cập trái phép vào khu vực lưu trữ hồ sơ bệnh nhân
Trong khu vực có yêu cầu bảo mật cao
Các khu vực như sân bay, ngân hàng, cơ quan chính phủ đặc biệt cần anti-passback:
- Đa tầng bảo mật: Kết hợp anti-passback với các biện pháp bảo mật khác
- Kiểm soát nghiêm ngặt: Áp dụng các quy tắc anti-passback nghiêm ngặt
- Giám sát 24/7: Kết hợp với hệ thống giám sát 24/7
Các thiết bị hỗ trợ tính năng Anti-Passback
Hiện nay có nhiều thương hiệu cung cấp thiết bị hỗ trợ anti-passback:
- Hikvision: Cung cấp các giải pháp kiểm soát ra vào tích hợp anti-passback cho các tòa nhà lớn
- Zkteco: Cung cấp các giải pháp kiểm soát ra vào tích hợp anti-passback cho các tòa nhà lớn
- Dahua: Cung cấp các giải pháp kiểm soát ra vào tích hợp anti-passback cho các tòa nhà lớn
- Honeywell: Cung cấp các giải pháp kiểm soát ra vào tích hợp anti-passback cho các tòa nhà lớn
- Bosch: Chuyên về các hệ thống an ninh tích hợp với tính năng anti-passback nâng cao
- Siemens: Cung cấp giải pháp kiểm soát ra vào thông minh cho các khu công nghiệp
- Kisi: Nền tảng kiểm soát ra vào dựa trên đám mây với tính năng anti-passback linh hoạt
Tiêu chí lựa chọn thiết bị
Khi lựa chọn thiết bị hỗ trợ anti-passback, cần xem xét các tiêu chí sau:
- Khả năng tương thích: Thiết bị phải tương thích với hệ thống hiện có
- Tính linh hoạt: Khả năng cấu hình các quy tắc anti-passback khác nhau
- Khả năng mở rộng: Dễ dàng mở rộng khi nhu cầu tăng lên
- Giao diện quản lý: Giao diện thân thiện, dễ sử dụng
- Hỗ trợ kỹ thuật: Dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật tốt từ nhà cung cấp
Xu hướng phát triển tương lai
Công nghệ mới trong anti-passback
Công nghệ anti-passback đang không ngừng phát triển với nhiều cải tiến mới:
- Anti-passback đa yếu tố: Kết hợp nhiều yếu tố xác thực như thẻ, vân tay, khuôn mặt
- Anti-passback thông minh: Sử dụng AI để phân tích hành vi và phát hiện bất thường
- Anti-passback không tiếp xúc: Giảm thiểu tiếp xúc vật lý trong bối cảnh dịch bệnh
Tích hợp với AI và Machine Learning
AI và Machine Learning đang cách mạng hóa tính năng anti-passback:
- Phân tích hành vi: AI có thể phân tích hành vi người dùng để phát hiện bất thường
- Học hỏi thích ứng: Hệ thống có thể học hỏi và thích ứng với các mẫu hành vi mới
- Dự đoán rủi ro: Dự đoán các rủi ro bảo mật tiềm ẩn trước khi chúng xảy ra
Xu hướng kết nối IoT
Internet of Things (IoT) đang mở ra những khả năng mới cho anti-passback:
- Hệ sinh thái thông minh: Tích hợp với các thiết bị IoT khác trong tòa nhà
- Giám sát toàn diện: Giám sát toàn diện không chỉ người ra vào mà còn các điều kiện môi trường
- Tự động hóa thông minh: Tự động hóa các quy trình dựa trên dữ liệu từ nhiều nguồn
Dự báo tương lai của ngành
Các chuyên gia dự báo những xu hướng sau cho ngành kiểm soát ra vào:
- Đám mây thống trị: Các giải pháp dựa trên đám mây sẽ ngày càng phổ biến
- Di động hóa: Sử dụng điện thoại thông minh thay thế thẻ vật lý
- Bảo mật đa lớp: Kết hợp nhiều lớp bảo mật để tăng cường an ninh
- Trải nghiệm người dùng: Tập trung vào cải thiện trải nghiệm người dùng
Lời kết
Qua bài viết này, chúng ta đã khám phá sâu về tính năng anti-passback – một giải pháp bảo mật quan trọng trong các hệ thống kiểm soát ra vào hiện đại. Những điểm chính cần nhớ bao gồm:
- Định nghĩa: Anti-passback là tính năng ngăn chặn việc sử dụng thẻ truy cập không đúng trình tự vào-ra
- Cách hoạt động: Dựa trên nguyên lý “vào trước, ra sau” để theo dõi trạng thái thẻ
- Các loại: Có hard anti-passback, soft anti-passback và area anti-passback
- Ưu điểm: Tăng cường bảo mật, giám sát chính xác, ngăn chặn sử dụng thẻ trái phép
- Ứng dụng: Rộng rãi từ tòa nhà văn phòng, bãi đỗ xe đến khu công nghiệp, bệnh viện
Khuyến nghị cho doanh nghiệp
Dựa trên phân tích trên, chúng tôi đưa ra các khuyến nghị sau cho doanh nghiệp:
- Đánh giá nhu cầu: Xác định rõ nhu cầu bảo mật và yêu cầu cụ thể của tổ chức
- Lựa chọn giải pháp phù hợp: Chọn loại anti-passback phù hợp với từng khu vực
- Đầu tư chất lượng: Ưu tiên các thiết bị chất lượng từ nhà cung cấp uy tín
- Đào tạo người dùng: Đào tạo đầy đủ cho người dùng về cách sử dụng hệ thống
- Bảo trì định kỳ: Thực hiện bảo trì định kỳ để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định
Lời khuyên khi triển khai hệ thống
Cuối cùng, đây là một số lời khuyên quan trọng khi triển khai hệ thống anti-passback:
- Bắt đầu từ nhỏ: Bắt đầu triển khai ở các khu vực quan trọng trước
- Kiểm thử kỹ lưỡng: Kiểm thử kỹ lưỡng trước khi áp dụng rộng rãi
- Linh hoạt: Thiết kế hệ thống linh hoạt để có thể điều chỉnh khi cần
- Hỗ trợ kỹ thuật: Đảm bảo có hỗ trợ kỹ thuật tốt từ nhà cung cấp
- Cập nhật thường xuyên: Cập nhật thường xuyên để bắt kịp các xu hướng công nghệ mới
Trong thế giới an ninh ngày càng phức tạp, anti-passback không còn là một lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các tổ chức muốn bảo vệ tài sản và con người một cách hiệu quả. Bằng cách hiểu rõ và triển khai đúng đắn tính năng này, doanh nghiệp có thể tạo ra một môi trường làm việc an toàn, hiệu quả và hiện đại.
Bài viết liên quan: